Met de rubriek ‘Jeugdwerker in de kijker’ zetten we elke maand iemand in de schijnwerpers. We zetten deze maand graag Rani Kerkaert in de kijker. Zij is jongerenwerker bij Jong Gent in Actie en zet in haar werk sterk in op politiserend werken. In samenwerking met Uit De Marge vzw loopt er momenteel een traject rond de hulpverlening van het CLB in Gent.
“Ik ben half mei gestart als jongerenwerker bij Jong Gent in Actie en mijn tijdelijk contract – ter vervanging van Marjolijn – loopt nog tot en met december. Daarnaast ben ik ook één dag per week aan het werk bij De Zuidpoort vzw, een vereniging waar armen het woord nemen. Dat is een gelijkaardige werking zoals Jong Gent in Actie, maar voor volwassenen.
Bij Jong Gent in Actie gaat het om drie doelstellingen. Daarbij wordt het pedagogische aspect ook steeds geïntegreerd, op basis van wat er leeft. Zo was er bijvoorbeeld al eens een vorming rond druggebruik, maar kan het ook gaan om een groepsgesprek over ‘grenzen stellen’.
Als eerste doelstelling zetten we in op ontmoeting en vrije tijd. Daarnaast bieden we individuele hulpverlening waarbij de trajectbelegeider met een jongere afspreekt, luistert naar zijn verhaal en bijvoorbeeld mee op zoek gaat naar een woning. Ik richt me vervolgens op de structurele groepswerking, de politiserende trajecten.”
Signalen van jongeren
“Bij een politiserend traject is het belangrijk dat er steeds vertrokken wordt vanuit de vraag aan jongeren wat hen blij maakt of waar ze boos om worden. Afhankelijk van hun input bepalen we een thema en zetten we een traject op. Op dit moment is dat – in samenwerking met Uit De Marge vzw – het traject rond de hulpverlening van het CLB, het Centrum voor Leerlingenbegeleiding, in Gent.
Ook hier vertrokken we vanuit de signalen van de jongeren zelf. Op basis daarvan gaan we met hen in gesprek. Wat vinden ze belangrijker? Voor welk thema willen ze zich engageren? Sommige kwesties vragen immers meer tijd. Al snel werd de hulpverlening van het CLB als thema naar voren geschoven. Jongeren vertelden dat ze zich niet geholpen voelden door het CLB. Die getuigenissen werden ook erkend door anderen en al snel verzamelden we heel wat verhalen. Zo stelden we vast dat het beroepsgeheim vaak geschonden wordt; wanneer een jongere iets in vertrouwen aan een CLB-medewerkster vertelt, mag dat niet zomaar aan de ouders doorverteld worden. Ook bleek vaak dat er bij jongeren in een crisissituatie niet altijd (goed) gehandeld wordt en de jongere niet geholpen wordt. Tot slot ook soms een gebrek aan professionaliteit: iemand met autisme werd heel zwaar gepest. Het CLB noemde de jongere “sociaal incapabel”, in plaats van het pesten aan te pakken. Eens de getuigenissen verzameld, bekeken we samen met de jongeren hoe we op korte termijn hier iets konden realiseren. Zo wist bijvoorbeeld geen enkele jongere wat je kan doen als je je niet begrepen voelt, als je niet (goed) geholpen wordt door het CLB of als je een klacht wil indienen. Dat is echt een probleem, want als het CLB niet weet waar het fout loopt, kunnen ze ook niets veranderen.
In een video kaartten we het probleem aan en richtten we ons tot de CLB’s en het stadsbestuur van Gent. We tagden de schepen van Jeugd, Elke Decruynaere, en kregen de reactie dat ze “het verder zullen meenemen”. Onvoldoende. We riepen dan ook op om samen aan tafel te zitten en het probleem structureel aan te pakken.
In een signalenbundel verzamelden we de kern van alle getuigenissen en stelden een stappenplan op voor jongeren die zich niet geholpen voelen door het CLB: waar kan je terecht voor een gesprek of wie kan je contacteren als dat niet goed verloopt? We ijveren ook voor structurele oplossingen wat betreft de schending van het beroepsgeheim en de deontologische code of het niet verder helpen van sommige jongeren.
Dat is dan ook onze oproep als we volgende week samen zitten met de schepen van Jeugd en de directies van de drie CLB’s in Gent. We vragen dan ook ons stappenplan structureel te implementeren en te allen tijde transparant te communiceren over de hulpverlening en mogelijke stappen die jongeren of ouders kunnen zetten; bijvoorbeeld aan het begin van een gesprek met een CLB-medewerker of bij oudercontacten, … Zo weten jongeren, maar ook ouders, precies waar ze terechtkunnen en is er een transparante werkwijze.”
Macht in vraag stellen en samen met jongeren structureel verandering brengen
“Het belang van politiserend werken ligt voor mij dan ook bij het structurele aspect van dergelijke trajecten. Jeugdwelzijnswerk is meer dan alleen groepsmomenten en ontmoeting of individuele hulpverlening. Je stelt de maatschappij in vraag. Als er mensen uit de boot vallen, ligt dat niet aan die mensen. De oorzaak ligt bij het systeem dat niet voor iedereen werkt. Hoe ga je met zoiets complex echter zelf aan de slag en hoe zet je samen met jongeren met kleine stappen een structurele verandering in gang? Het gaat daarbij ook over durven springen en durven falen, we zien wel wat er op ons af komt en hoe het loopt. Wat werkt er en wat zijn de signalen van jongeren om mee aan de slag te gaan? Wat leeft er in de groep? Dat is telkens het vertrekpunt van elk traject.”
Lees hieronder de eisenbundel naar aanleiding van het traject rond de CLB-hulpverlening.
EISENBUNDEL
- De deontologische code moet regelmatig opgefrist worden bij CLB-medewerkers.
- (Hoe) wordt dat momenteel gedaan? Worden er intervisies georganiseerd waar CLB-medewerkers anonieme casussen bespreken? Zijn CLB-medewerkers daar tevreden van? Wordt hier voldoende tijd voor gemaakt?
- Is er voldoende budget voor vorming, training, opleiding? Wordt dat gestimuleerd bij CLB-medewerkers?
- Er moet structureel een oplossing komen voor het schenden van het beroepsgeheim, meldingsplicht, deontologische code!!
- Het beroepsgeheim en meldingsplicht moet duidelijk gecommuniceerd worden naar leerlingen en ouders. CLB-medewerkers moeten bij elk nieuw gesprek uitleggen wat hun taken zijn, wat ze van hen kunnen verwachten. Deze transparantie is de basis voor een goed hulpverleningsgesprek en de start van een vertrouwensrelatie.
- Een eerste stap om aan deze structurele problemen te werken, is door Jong Gent in Actie reeds gezet. We maakten een overzichtelijk, laagdrempelig stappenplan waar duidelijk op staat waar je terechtkan als je je niet geholpen voelt door het CLB. Dat is volgens ons een eerste stap: enkel door zoveel mogelijk signalen op te vangen, kan je de werking van het CLB afstemmen op de noden en behoeftes van leerlingen/ouders. Elk verhaal moet serieus genomen worden.
- We willen dat dit stappenplan meermaals wordt toegelicht en dat deze uitleg ook altijd samengaat met uitleg over het beroepsgeheim en meldingsplicht van het CLB.
- Tijdens de eerste schoolweek legt de klastitularis dat uit aan de klas.
- Tijdens het eerste contact met het CLB wordt dat herhaald.
- Tijdens het eerste oudercontact wordt dat aan de ouders en leerling uitgelegd en meegegeven.
Lees hier meer over deontologie in het jeugdwerk en raadpleeg de deontologische code van Uit De Marge vzw.
Meer informatie over politiserend werken en deontologie in het jeugdwerk vind je ook in ons boek Macht in vraag gesteld.
