Met de rubriek ‘Jeugdwerker in de kijker’ zetten we elke maand iemand in de schijnwerpers. Deze maand is het aan Joke Antonissen van Adviescentrum Migratie in Antwerpen. Zij startte ruim een jaar geleden, na een stage van enkele maanden, als groepswerker bij de jongerenwerking van ACM.
Met slechts drie vaste medewerkers en een aantal vrijwilligers bereiken ze maar liefst een 180-tal jongeren.
Hulpverleningsorganisatie
“Jongeren komen hier via mond-tot-mondreclame van andere jongeren en via doorverwijzing van bijvoorbeeld leerkrachten, het CLB, voogden en het JAC. We zijn dan ook geen jeugdwerkorganisatie, maar een hulpverleningsorganisatie waar jongeren tussen 17 en 21 jaar terechtkunnen met hun juridische vragen. We mikken bewust op die doelgroep omdat jongeren op 18-jarige leeftijd heel wat rechten verliezen. Zo hebben ze geen recht meer op een voogd en ook een aanvraag tot gezinshereniging is niet meer mogelijk. We gaan dan ook steeds uit van de leeftijd die ze zelf aangeven en niet van de leeftijd die overheidsinstanties schatten door middel van de omstreden botscans. Zo kan de leeftijd van een 17-jarige door de Belgische overheid bijvoorbeeld op 24 jaar geschat worden. Dat maakt dat die minderjarige plots heel wat minder rechten heeft.”
Integrale en laagdrempelige aanpak
“Onze sterkte is het integraal werken – waarbij we op drie domeinen focussen: juridische en psychosociale ondersteuning en activiteiten – in vergelijking met het hulpverleningsaanbod van de stad dat zich slechts op 1 domein concentreert. Zo kan je bij een pro-Deoadvocaat terecht voor juridisch advies en houdt het JAC zich eerder bezig met welzijn, maar wij trachten op de verschillende vlakken ondersteuning te bieden.”
“Jongeren komen bijvoorbeeld naar hier met een verblijfsvraag, waarna een eerste intakegesprek volgt. Hoewel we gespecialiseerd zijn in het vreemdelingenrecht, proberen we steeds allesomvattend te werken. Het begint bij de vraag van een jongere die we zelf verder bekijken of waarbij we doorverwijzen naar andere instanties. We blijven de jongere wel opvolgen en luisteren steeds naar hun verhaal. In eerste instantie komen jongeren doorgaans binnen met verblijfsvragen, juridische vragen over gezinshereniging, humanitaire visa, asielaanvragen, enz. Dan zijn er ook heel wat administratieve vragen en blijkt bovendien dat er nog andere vragen zijn, bijvoorbeeld over onderwijs, werk, vrije tijd, … en psychosociale noden. Jongeren moeten hier trouwens geen expliciete of duidelijke ‘hulpvraag’ komen stellen. Onze vrijwilligers ondersteunen de jongeren bijvoorbeeld met huiswerkbegeleiding, maar evenzeer in de zoektocht naar een huis of door aanwezig te zijn tijdens de inloop. Dat zijn de momenten waarop jongeren hier terechtkunnen, niet alleen voor advies en ondersteuning, maar ook gewoon om samen te kunnen zijn. We luisteren naar muziek, babbelen, … Kortom, de jongeren kunnen jong zijn. We merken dat er ook vaak heel wat impliciete vragen of bekommernissen zijn en dat het ook gaat om de nood aan een luisterend oor, even ‘de rugzak leegmaken’ of momenten tussen de jongeren onderling.”
Een plek om tot rust te komen en jong te zijn
“Naast het juridisch advies en de psychosociale ondersteuning, organiseren we ook groepsactiviteiten. We streven ernaar de jongeren een plek te bieden waar ze jong kunnen zijn, tot rust kunnen komen en andere jongeren in dezelfde situaties kunnen ontmoeten. Voor ons is het belangrijk dat we hen als jongeren behandelen.
Met ons activiteitenaanbod willen we hen dan ook ontspanning bieden zodat ze even alle verantwoordelijkheden kunnen loslaten. We organiseren bijvoorbeeld elk jaar een valentijnsdiner, een kamp in de zomer, een midweek met oudjaar, … We laten de jongeren daarnaast ook deelnemen aan externe activiteiten in de stad en werken samen met andere organisaties. Zo zijn we bijvoorbeeld actief in de J100, maar helpen we ook bij de organisatie van Muziek in de Wijk van de Zomer van Antwerpen. Samen met onze jongeren helpen we in de organisatie, bijvoorbeeld de opbouw van de tenten, tafels, stoelen, enz. Daarna plannen we telkens een leuke activiteit. We gaan bijvoorbeeld zwemmen, fietsen of organiseren een picknick in Park Spoor Noord. Na afloop van het evenement helpen we vervolgens opnieuw met de afbouw.”
Bij de organisatie van onze activiteiten vragen we ook input van de jongeren. Dat kan telkens tijdens een planningsmoment op kamp of gewoon doorheen het jaar. Zo gaven jongeren bijvoorbeeld aan dat ze willen paardrijden, naar een pretpark willen gaan of een rusthuis willen bezoeken.”
Netwerk vergroten
“Onze jongerenwerking is vaak een plaats waar alles samenkomt en alle puzzelstukjes in elkaar vallen, een combinatie van het juridische luik, maar dus ook vrije tijd. Jongeren hebben vaak maar een beperkt netwerk en vinden moeilijk aansluiting bij het reguliere jeugdwerk. Wij werken op maat en vullen in die zin soms ook de gaatjes in de hulpverlening op.”
“In de toekomst willen we er nog meer inzetten dat jongeren ook kennismaken met andere organisaties en jongeren. Al zijn er vaak drempels voor de jongeren, zoals de taal, maar ook het onbekende. Dat geldt echter evengoed andersom. Vanuit andere organisaties gaat het vaak om een sporadische samenwerking, iets eenmaligs. Terwijl wij streven naar een langdurige samenwerking. Zo hebben we wel een goed contact met de scouts in Schilde en mondde een ander project, rond slam poetry, uit tot een duurzaam contact met die artiest. Het zijn dergelijke contacten en samenwerkingen op lange termijn die we nastreven.”
Kerngroepen
“Onze financiering bestaat vooral uit projectmiddelen, waardoor we vaak slechts ad hoc kunnen werken. Tijdens ons huidige project ‘Vrije Tijd in Jonge Vlucht’ werken we bijvoorbeeld met kerngroepen. In de praktijk blijft het moeilijk om effectief samen te werken in zo’n groepje. Ieder van hen heeft zelf een hele reeks verantwoordelijkheden, van een afspraak bij het OCMW of een overheidsinstantie tot een bespreking met zijn voogd. Dan is het moeilijk om een echte kerngroep vast te krijgen. Toch streven we ernaar met een klein groepje jongeren een deel van de organisatie op te nemen en dat lukt beter. De oudere jongeren zijn vaak ook rolmodellen voor de anderen. We organiseerden het afgelopen jaar ook een eerste ‘Talententraject’, waarbij we de focus leggen op talentherkenning en -benoeming, omdat niet iedereen zich bewust is van zijn eigen talenten. Dergelijke initiatieven zorgen er ook voor dat jongeren positief over zichzelf denken en sterker in hun schoenen staan. Het zijn net die activiteiten, voor en door jongeren, waar we ook in de toekomst sterker op willen inzetten.”
“Er is geen gelijkaardige werking”
“Onze job kent dan ook heel wat uitdagingen en niet alles gaat vanzelf, maar het zijn fantastische jongeren. Je blijft versteld staan hoe sterk ze zijn. We horen vaak van hen dat het ACM hun tweede thuis is of dat wij hun ‘mama en papa’ zijn. Dat is natuurlijk niet ons doel, maar het betekent wel dat jongeren onze werking waarderen, en dat moeten we koesteren. Het zijn echt schatjes, of zoals mijn Nederlandse collega hen noemt: ‘scheetjes’.” Blijf je graag op de hoogte van de jongerenwerking van ACM? Neem dan zeker een kijkje op hun gloednieuwe Facebookpagina en like hen!
