Terwijl op dit moment een klein team van Road of Change al op prospectie gaat langs de grenzen van Europa, blikken enkele jongeren en de jeugdwerkers terug op de tweedaagse naar Duinkerke, Calais en Zeebrugge eerder deze maand.
Het weekend begon op vrijdag 4 januari. Het Road of Change-team was al vroeg uit de veren en stond ’s ochtends vroeg al aan het tankstation bij de snelwegparking Mannekensvere niet ver van de Franse grens. Na een briefing door vzw Humain werden de groepjes verdeeld. Onze jongeren vertrokken samen met hun jeugdwerkers Samuel (JOW Geraardsbergen Uit De Marge) en Marco (Gigos Sledderlo) naar Duinkerke, Puythouck in Grande-Synthe meer bepaald. Als researchteam verkenden ze het humanitaire kamp en maakten ze kennis met de mensen.
Voor het hele team was het confronterend. “Mensen slapen er buiten, zonder dekens en amper eten. Wij keerden ’s avonds telkens terug naar een warm bed, met een warme maaltijd”, vertelt Demir. Demirs vader vluchtte na de oorlog uit Joegoslavië en vestigde zich in België. “Ik kon me daar niets bij voorstellen. Met het traject van Road of Change ervaar ik nu zelf wat hij heeft meegemaakt. Iedereen heeft bovendien recht op een beter leven, ook mensen op de vlucht. Het is bovendien vreemd om te beseffen dat wij gewoon naar school gaan, terwijl zij de hele dag wachten: op eten, op een boot die hen naar Engeland brengt, … Het zijn jongeren zoals ons, maar wij slapen in een bed, hebben een douche en warm eten.”
Mijn vader vluchtte na de oorlog uit Joegoslavië en vestigde zich in België. Ik kon me daar niets bij voorstellen. Met het traject van Road of Change ervaar ik nu zelf wat hij heeft meegemaakt.
Demir, één van de jongeren van Jeugdopbouwwerk Geraardsbergen
Ook onze jeugdopbouwwerker Samuel maakt de vergelijking: “Deze jongeren zijn niet anders dan de gasten in Geraardsbergen: ze willen helpen, maken dezelfde grapjes en lachen met je als je iets verkeerd uitspreekt. Ze verschillen niet met de gasten met wie ik dagelijks werk, alleen krijgen ze nog minder kansen. Integendeel zelfs, politici en media zijn hen voortdurend aan het criminaliseren, het is onmenselijk.”
“Ondanks de wanhoop bij velen, zie je veel glimlachende gezichten”, getuigt ook jeugdwerker Marco van Gigos Sledderlo.
Verhalen op de vlucht
Heel wat persoonlijke verhalen laten dan ook een diepe indruk na. Zo werd een Koerdische jongen van 16 mishandeld door de politie. “Verschrikkelijk. Hij is hier helemaal alleen, zonder ouders en niemand om op terug te vallen”, reageert Ferre. “Een andere jongen van 19 vertelde ons dat hij de dag nadien de oversteek naar Engeland zou wagen. Langs de ene kant is dat moeilijk te vatten: waarom zou je je leven riskeren? Maar welke andere optie hebben ze? Nog vijf maanden overleven in de kou en hopen dat je daarna asiel krijgt? Het was die dag ontzettend koud, maar steeds bedacht ik me dat het tijdelijk was, straks ben ik terug binnen. Tegelijkertijd zit er een kindje in een jasje te beven van de kou. Verschrikkelijk”, blikt Ferre terug.
Vzw Humain is al sinds enkele jaren met vrijwilligers actief in het kamp en deelde ook nu onder meer warme truien uit.
Ook in België – wanneer de groep een bezoek bracht aan Brussel-Noord – werden ze geconfronteerd met choquerende gebeurtenissen. “We waren net in het station aangekomen toen het volledig ontruimd werd door de politie en het leger”, getuigt Demir. “Agenten met helm, schilden en beenbeschermers kwamen er het station binnen”, vult Ferre aan. “Mensen lagen er te slapen, waarom haal je hen daar weg en zet je hen terug in de kou?” Ook jeugdwerker Marco kan het niet vatten. “De toestand waarin deze mensen aan hun lot worden overgelaten is onbegrijpelijk. Het is letterlijk ‘tirez votre plan’, trek je plan.”
Tijdens hun bezoek aan priester Fernand Maréchal in Zeebrugge was er dan ook veel bewondering voor zijn werk. “Een supermens”, klinkt het. Hij helpt armen, geeft hen eten en kledij en laat hen douchen in containers. Toch wordt het ook hem moeilijk gemaakt. “Zo is de politie al in zijn kerk binnengevallen toen hij mensen eten gaf. Hij vroeg of ze eerst verder mochten eten, maar dat mocht niet. De politie nam hen mee. Onbegrijpelijk”, aldus Ferre.
Humaan beleid?
De jongeren stellen zich dan ook vragen bij het beleid. Waarom is er geen humaan beleid? Waarom vangt men mensen op de vlucht niet op? Laat hen bijvoorbeeld in sportzalen slapen, bied hen sanitair en eten, klinkt het. “Ik word kwaad van het onrecht dat je vlak voor je neus ziet”, vertelt ook jeugdopbouwwerker Samuel. “Het is zowel in Duinkerke als in Zeebrugge een politieke keuze om hier niets aan te doen. Zoals priester Fernand Maréchal zegt: “Er is geen vluchtelingenprobleem, maar een solidariteitscrisis. Maar los van wat me kwaad maakt, ontmoetten we vooral mooie mensen, zoals de jongeren in het kamp en priester Maréchal. Het werkt inspirerend en motiveert me nog meer om op roadtrip te vertrekken. Tot slot ben ik ook ontzettend fier op Demir en Ferre en de hele groep jongeren. Zij stonden er die vrijdagochtend vroeg toch maar. Ze hebben het hele weekend serieus meegewerkt, in een compleet nieuwe wereld. De jeugd van tegenwoordig is de toekomst!”
De jongeren zijn dan ook van plan hun ervaringen te delen met leeftijdsgenoten hier. Ze willen een bewustzijn creëren over het thema en na afloop concreet aan de slag gaan. “Het project heeft mijn leven nu al veranderd. Ik heb een andere kijk gekregen op het leven en ben nog dankbaarder om wat ik heb”, vertelt Ferre. “We willen hier dan ook met de jongeren in dialoog gaan en hen ons verhaal vertellen, vertellen over wat we gezien en ervaren hebben, niet de verhalen in de media.”
Volg jij de jongeren al tijdens hun traject? Like de Facebookpagina en volg de jongeren tijdens hun reis. Lees meer verhalen op de blog van Road of Change.
Road of Change is een ervaringsgericht leertraject over asiel en migratie, in samenwerking met Vluchtelingenwerk Vlaanderen en StreetwiZe • Mobile School. Vijftien jongeren trekken in de krokusvakantie samen met hun begeleiders langs de grenzen van Europa. Ze ervaren hoe de werkelijke situatie is voor mensen op de vlucht en ontdekken welke uitdagingen er zijn in het huidige asiel- en migratiebeleid.
Tijdens het weekend van 4 en 5 januari werden de jongeren op sleeptouw genomen door vzw Humain. De organisatie werd opgericht in het voorjaar van 2016 door een groep vrijwilligers die al maanden humanitaire bijstand verleende aan de duizenden gestrande vluchtelingen in het kamp van Grande-Synthe in Noord-Frankrijk. Ondertussen is vzw Humain structureel gegroeid en ligt de focus op de ondersteuning van mensen in nood, de strijd voor gelijkheid en mensenrechten en tot slot de beeldvorming van vluchtelingen.
Ondertussen zijn de jongeren en hun begeleiders terug van de roadtrip die hen langs de grenzen van Europa bracht.
Eén van onze jongeren, Ferre uit Geraardsbergen, getuigde na afloop van de reis op Radio 2 over zijn ervaringen tijdens de roadtrip. Beluister hier het fragment!
