Foto: (c) Sharon Duverger
Dat een aantal minderjarigen na een lockdownfeestje in Kapellen een nacht in de cel moest doorbrengen, lokt heel wat verontwaardiging uit. Terecht. Want jongeren hebben ook rechten. Die sluit je niet zomaar op. Alleen: waarom zie je diezelfde roep om kinderrechten zelden wanneer jongeren uit maatschappelijk kwetsbare posities in contact komen met de politie?
Laat me eerst zeggen dat ik blij was met het debat dat kinderrechtencommissaris Caroline Vrijens en motivatietherapeut Maarten Vansteenkiste over de zaak voerden in Terzake. Zij zetten mooi het belang van kinderrechten in de verf en legden helder uit waarom kinderen en jongeren precies de regels breken. Zeker nu, in bijzonder moeilijke tijden voor de jeugd, is de juiste context van tel.
Maar ik bleef ook achter met een dubbel gevoel. Ik werk nu zes jaar bij Uit De Marge en hoorde al veel meer schrijnende verhalen dan me lief is. Ook over jongeren in een maatschappelijk kwetsbare positie die in aanraking komen met de politie. Zij zijn nagenoeg nooit het onderwerp van een belangrijk debat over essentiële kinderrechten. En zijn ze dat toch, dan wordt hun verhaal vaak argwanend bekeken.
Neem Mehdi, de jongen van zeventien die werd aangereden door een Brusselse politiewagen nadat hij naar verluidt op de vlucht sloeg na een controle. Hij is niet de enige jongere die de voorbije jaren zijn leven verloor in vergelijkbare situaties. Maar in nagenoeg al die gevallen verschoof het debat verbazingwekkend snel van de buitenproportionele handelingen van de politie naar het gedrag van de jongere. Waarom sloeg hij op de vlucht? Hij had vast en zeker iets uitgespookt, toch?
Illias (15) werd op straat tegen de grond geduwd, twee agenten namen hem mee naar het politiekantoor. Illias werd de hele avond verhoord. ’s Nachts werd hij weer vrijgelaten, zijn ouders werden niet gecontacteerd. De politieagent liet weten dat ze drie jongeren opgepakt hadden voor verhoor. Ze voldeden aan de beschrijving van een tasjesdief en hoopten dat een van de drie de dader zou zijn. Illias belde zijn ouders op, zij waren doodongerust. Sindsdien durft hij de straat waar hij aangehouden is niet meer te passeren.
Kevin (13): “Telkens als we buiten voetballen is er controle van de politie. Ik word al zot thuis omdat we met vier in een klein appartement in een sociale woonblok wonen en als ik buitenkom om te ontspannen, dan word ik als een crimineel behandeld. Ik ben één keer gaan lopen, want ik had er genoeg van. Ze hebben me opgepakt en een dag in de cel gestoken.”
Of tot slot, enkele kinderen van amper elf jaar die zich na een klacht wegens lawaaihinder moesten uitkleden op een plein opdat de politie hen zou kunnen fouilleren. En zo zijn er ontelbare getuigenissen. De ene minderjarige is de andere niet, blijkbaar. Want na wat de jongeren in Kapellen overkwam, was die argwaan er veel minder. Vooral het gedrag van de politie en het gerecht werd in tv-studio’s en op sociale media druk becommentarieerd. De ouders van de jongeren haalden er meteen hun advocaat bij en slaagden erin om de juiste framing in het debat te krijgen. Een voorrecht dat jongeren die in armoede leven of een migratieachtergrond bezitten zelden hebben.
“Ze krijgen ook racistische uitlatingen van agenten naar hun hoofd geslingerd. Gaat het daarbij om rotte appels? Zeker. Je moet niet het hele korps over één kam scheren. Maar als die appels met de regelmaat van de klok uit de boom vallen, wordt het dan geen tijd om eens aan het systeem te schudden?”
Ikrame Kastit
Deze kinderen en jongeren krijgen niet alleen te maken met disproportioneel geweld. Ze krijgen ook racistische uitlatingen van agenten naar hun hoofd geslingerd. Gaat het daarbij om rotte appels? Zeker. Je moet niet het hele korps over één kam scheren. Maar als die appels met de regelmaat van de klok uit de boom vallen, wordt het dan geen tijd om eens aan het systeem te schudden?
“Het is aan de media, de politici en iedereen in onze maatschappij die eenvoudig een megafoon ter hand kan nemen om gebeurtenissen waarin jongeren betrokken zijn in een eerlijke, duidelijke context te plaatsen, los van vooroordeel of achtergrond.”
Ikrame Kastit
Als ik bovendien een agente, die slachtoffer werd van geweld, hoor zeggen dat jongeren bang moeten zijn van de politie, dan is het niet onlogisch dat contacten tussen de jeugd en het korps soms explosief uitdraaien. Politieagenten, kinderen en jongeren zouden niet bang mogen zijn van elkaar. Dat het anders kan bewijzen de wijkteams, die dicht bij de jongeren staan en niet alleen repressief maar ook preventief een cruciale rol spelen. Daarmee schep je een duurzame band van wederzijds respect.
In elk contact tussen jongeren en politie moeten kinderrechten te allen tijde centraal staan, zeker als we het hebben over kinderen en jongeren in een kwetsbare context. En het is aan de media, de politici en iedereen in onze maatschappij die eenvoudig een megafoon ter hand kan nemen om gebeurtenissen waarin jongeren betrokken zijn in een eerlijke, duidelijke context te plaatsen, los van vooroordeel of achtergrond.
Ikrame Kastit
Cocoördinator Uit De Marge vzw
