Na acht jaar bij Uit De Marge vzw, neemt Ikrame deze maand officieel afscheid. Samen met haar blikken we terug op haar carrière bij ons en kijken we alvast mee vooruit naar haar nieuwe job als directeur Vorming & Actie van het ABVV en haar verdere ambities.
Je startte acht jaar geleden als stafmedewerker en werd vervolgens coördinator. Hoe kwam je bij Uit De Marge vzw terecht en hoe kijk je terug op je loopbaan?
“Ruim tien jaar geleden startte ik bij De Ambrassade als diversiteitsmedewerker jeugdwerk, in opdracht van de Koning Boudewijnstichting. Samen met enkele collega’s heb ik onderzoek gevoerd naar en begeleiding en adviezen opgesteld rond diversiteit in het jeugdwerk. Ik wist toen al dat ik meer aan de slag wou rond intersectionaliteit en kinderrechten. Diversiteit bij kinderen en jongeren kan je vanuit hokjes benaderen – zeker als het om uitsluiting gaat – maar daar komen net verschillende uitsluitingsmechanismen samen; zoals armoede, afkomst, gender, verblijfsstatuut, …
Zelf ben ik opgegroeid in een context waar ongelijkheid bijna de norm was, waar kinderen en jongeren om verschillende redenen uitgesloten werden. Die strijd tegen ongelijkheid werd voor mij dan ook al snel essentieel. Acht jaar geleden kwam ik zo bij Uit De Marge terecht waar ik startte als stafmedewerker voor Vlaams-Brabant. Ik kon me enorm vinden in de visie van de organisatie: de maatschappij veranderen ten voordele van kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties. Ze zet mensenrechten en kinderrechten centraal en gaat daarbij de strijd aan tegen armoede en racisme. Er zijn weinig organisaties die dat zo vooropzetten in hun missie en visie.
“Het was een enorm privilege om mee aan het stuur te mogen staan en die stem luid te doen klinken, van kinderen en jongeren die veel te snel vergeten worden als het op kinderrechten aankomt.”
Zes jaar geleden groeide ik door tot coördinator en leidde ik de organisatie samen met Stijn Belmans. Het is iets waar ik nooit van durfde dromen. Als kind ging ik zelf samen met mijn zussen en nichten naar een werking voor kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie, de meisjeswerking Kameleon van Kids (Kras Jeugdwerk). In mijn omgeving kende ik bovendien niemand in een leidinggevende functie. Dat maakte dat het voor mij wel een zoektocht was. Tegelijkertijd was het een enorm privilege om mee aan het stuur te mogen staan en om de stem van kinderen en jongeren luid te doen klinken, kinderen en jongeren die veel te snel vergeten worden als het op kinderrechten aankomt.”
Op welke manier heb jij je stempel gedrukt op Uit De Marge vzw?
“Ik ben altijd een leidinggevende geweest die dicht bij de doelgroep stond. De verschillende maatschappelijke thema’s en debatten zijn voor veel mensen een-ver-van-mijn-bedshow. Het zijn misschien onderwerpen waar ze het ’s avonds aan tafel wel eens over hebben, maar ze beseffen niet de impact ervan op kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties. Door de nauwe contacten met kinderen, jongeren en jeugdwelzijnswerkers, begreep ik dat zeer goed en kon ik regelmatig snel op de bal spelen. Wat betekent een stijgende kinderarmoede voor hen; welke neveneffecten heeft een deradicaliseringsbeleid; wat zijn de gevolgen van een coronabeleid op maat van middenklassenvolwassenen of wat is de impact van maatschappelijke instellingen – zoals de politie of het onderwijs – die vaak ver van onze doelgroep staan; wat betekenen racisme en een stijging van extreemrechts voor kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie? Mijn referentiekader ligt erg dicht bij die van de doelgroep en dat zorgde ervoor dat ik ook een maatschappelijke en politiserende rol kon opnemen tegenover beleidsmakers en pers. Ik was meestal één van de weinigen aan tafel in Brussel die onze doelgroep niet pas heeft leren kennen omdat het onderdeel was van de job, maar dat echt doorleefd heeft.”
Wat waren uitdagingen?
“Hoe polarisatie, het individuele schuldmodel en de normalisering van armoede en racisme overal binnenslopen. Ik heb jaren aan de frontlinie van de organisatie gestaan waardoor ik ook regelmatig het mikpunt werd van persoonlijke aanvallen, bedreigingen en haatspraak. Dat is een gevolg van de samenleving waarin we leven en de manier waarop sommige beleidsmakers en opiniemakers over kinderen en jongeren in maatschappelijk kwetsbare situaties spreken. Er wordt te weinig verbinding gemaakt. Mensen worden tegen elkaar opgezet en daar maak ik mij grote zorgen om. Dat is een uitdaging voor de hele sociale sector. Onze job is politiserend en dat mogen we nooit vergeten. Kinderen en jongeren moeten altijd centraal staan, ons werk gaat verder dan spelletjes spelen. Elk kind en elke jongere heeft recht op vrije tijd en ontspanning. Dat is alleen haalbaar als we blijven strijden voor kinderrechten en mensenrechten voor de meest kwetsbaren. Die kwetsbaarheid heeft niets met hen te maken, maar met onze samenleving waar instellingen georganiseerd zijn op de dominante groep in de maatschappij. Het aantal dat bijgevolg in de marge terechtkomt wordt steeds groter en dat zal de polarisering nog meer vergroten. Het zijn diegenen die tekortgedaan worden, die nu tegen elkaar worden uitgespeeld. Het is onze opdracht om dat bloot te leggen, om opnieuw te verbinden en er samen voor te zorgen dat we er allemaal op vooruitgaan.”
Waar ben je trots op?
“Ik ben ontzettend trots op de vele jeugdwelzijnswerkers die zich dagelijks inzetten voor kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie. Hun job is echt niet vanzelfsprekend. Zij komen zelf voortdurend onder druk te staan door de registratielast, de cijfers die ze moeten halen, het aantal activiteiten dat ze moeten organiseren, … Hoewel dat niet de essentie van hun job is. Zij zijn bezig met het individueel helpen van kinderen en jongeren, hen in groep te versterken en op verschillende niveaus de maatschappij te proberen veranderen. Zij gaan in dialoog met ouders, met leerkrachten en directies, met de VDAB, met de lokale politie, … En dat allemaal vanuit een grote liefde voor kinderen en jongeren die vaak in moeilijke omstandigheden opgroeien. Soms zijn zij de enige vertrouwenspersoon die de kinderen en jongeren kennen, een sleutelfiguur in hun leven. De verschillende rollen die jeugdwelzijnswerkers opnemen zijn dan ook immens. Ik heb enorm veel respect voor ieder van hen.
Naar wie ik het meest opkijk, zijn de kinderen en jongeren zelf. Indrukwekkend, het is een andere generatie, het zijn wereldburgers. De kennis die zij bezitten over uitsluiting, de samenleving en de wereld had ik pas op veel latere leeftijd. Ook de rake analyses, de veerkracht, het verantwoordelijkheidsgevoel en de realiteitszin; heel wat kinderen en jongeren moeten veel te snel volwassen worden, terwijl ze zouden moeten kunnen genieten van een zorgeloze kindertijd.”
“Telkens wanneer ik één van onze lidorganisaties binnenstapte en in gesprek ging met de kinderen, jongeren en jeugdwelzijnswerkers, gaf me dat ontzettend veel energie. Het is voor hen dat we het doen. Ik ben hen dan ook enorm dankbaar voor alle uitnodigingen en de vele gesprekken.”
Wat waren hoogtepunten?
“Een moeilijke vraag, maar ik kies dan toch vier momenten die me altijd zullen bijblijven. Allereerst het gesprek dat ik een aantal jaren geleden had met een twintigtal jongeren in Antwerpen over hun ervaringen met de politie. Stoere jongens die zich erg kwetsbaar opstelden, de verhalen gingen door merg en been.
Er is nog heel wat werk aan de winkel, maar Uit De Marge blijft sterk inzetten op het thema jeugdwerk en politie om die relatie structureel te verbeteren.
Ook de dag van de aanslagen in Brussel en Zaventem vergeet ik nooit. Het was mijn laatste werkweek, omdat ik hoogzwanger was. Ik begeleidde die dag het Lerend Netwerk Meisjeswerk bij deBuren in Brussel. We mochten niet naar buiten en konden telefonisch niemand bereiken. Brussel werd volledig afgesloten, we zaten vast. Ik voelde me verantwoordelijk voor de aanwezige meisjeswerkers, tegelijkertijd had ik het zelf fysiek erg zwaar vanwege een moeilijke zwangerschap. Maar de gesprekken die we toen voerden, de angst die we hadden en de troost die we elkaar boden, zullen me nog lang bijblijven. Allemaal één voor één straffe meisjeswerkers, die er voor elkaar waren en voor onze doelgroep. Tegelijkertijd stonden we toen stil bij wat de toekomst zou brengen. We hadden ongeveer allemaal dezelfde leeftijd en hadden als kind 9/11 meegemaakt. We beseften dat onze kinderen en jongeren het nog zwaarder te verduren gingen krijgen.
Daarnaast het onderzoek naar de impact van de coronamaatregelen en de presentatie ervan in het Vlaams Parlement. Tijdens een uitzonderlijke Commissie Jeugd getuigden jongeren van onze lidorganisaties D’Broej, Buurtwerk ‘t Lampeke, Lejo, Betonne Jeugd en vzw Jong, over hoe zij die crisisperiode doormaakten en brachten ze hun persoonlijk verhaal. Daar heb ik nog steeds ontzettend veel bewondering voor.
Tot slot het boek dat ik samen met Naima Charkaoui schreef, Racisme: Stop de pijn. Met illustraties van Rozan Cools. Voor mij een ontzettend belangrijk boek. Racisme heeft een immense impact op kinderen en jongeren, maar er was eigenlijk geen hulpmiddel op maat. We vonden het belangrijk om ook kinderen en jongeren die racisme ervaren, daarvan bewust te maken en hen te leren hoe ze voor zichzelf en anderen kunnen zorgen. Want ook dat is essentieel.”
Op welke manier heb jij het jeugdwelzijnswerk zien veranderen doorheen je carrière?
“De kernopdracht van jeugdwelzijnswerkers wordt steeds meer verengd tot dienstverlening en meetbare zaken zoals activiteiten, het aantal deelnemers en projecten. Er zou vanuit het beleid opnieuw meer ruimte moeten komen om op maat van de doelgroep te werken en een politiserende rol op te nemen. Daarnaast denk ik dat het voor de werkingen – en bij uitbreiding voor de hele samenleving – belangrijk blijft om diverse professionals aan te treken die vanuit verschillende referentiekaders denken en handelen. Ik ben ervan overtuigd dat dat de enige manier is om innovatief te blijven en mee te evolueren op maat van de doelgroep.
Daarnaast zien we enerzijds een verharding in de samenleving, maar tegelijkertijd ook een grote oproep voor minder ongelijkheid op vlak van armoede, kleur, gender en seksuele voorkeur. Zo kwamen er bijvoorbeeld heel wat jongeren spontaan de straat op voor Black Lives Matter en maakten ze duidelijk dat een dekolonisatie dringend nodig is. De vraag is dan welk antwoord bieden wij daarop? Men kan daarover nog lang discussiëren of gewoon in actie schieten! En dat doen heel wat jeugdwelzijnswerkingen. Op maat van de doelgroep gaan ze telkens samen op zoek naar antwoorden en oplossingen. Ze durven hokjes te overstijgen en zichzelf in vraag te stellen.”
Je start binnenkort bij het ABVV, kan je wat meer vertellen over die functie en wat je aansprak?
“Ik word directeur van Vorming & Actie, een socioculturele organisatie die verbonden is aan het ABVV. Het zet zich door vormings- en bewegingswerk in op de thematiek van werk, werkloosheid en de daarmee verbonden samenlevingsvraagstukken, als ondersteuning van de leden en vakbondsmilitanten. Ik zit mee aan het stuur van de landelijke diensten en zet het beleid uit voor de centrale diensten met regionale afdelingen. Ik kijk er alvast naar uit, ik vind het belangrijk me te blijven inzetten voor maatschappelijke thema’s met een grote impact.”
Wat zijn je ambities nog?
“Blijven leren, met een open bril naar de wereld kijken, mezelf in vraag blijven stellen, en zwijgen en luisteren naar mensen die zich kwetsbaar opstellen en hun verhaal vertellen.
Kinder- en mensenrechten blijven voor mij belangrijk, in alles wat ik doe. Ik zal blijven strijden tegen ongelijkheid, vanuit verbinding. Ik ben een mensenmens en ben het sterkste als ik kan werken vanuit bondgenootschap. Steeds vertrekkend vanuit een gemeenschappelijke doelstelling: een samenleving creëren waar elke mens een goed leven kan uitbouwen, alle kansen kan benutten, ondersteund wordt waar nodig, vrij kan zijn, hier dicht bij ons, maar ook aan de andere kant van de wereld. Zolang er ongelijkheid bestaat, zal ik mij daartegen verzetten.”
💟 We willen Ikrame ontzettend bedanken voor het prachtige werk en onvoorwaardelijke engagement voor de organisatie. We wensen haar alle succes!
