Uitdagingen voor emanciperend jeugdbeleid
Carmen Mathijssen, Maarten Loopmans en Robert Crivit (red.)
Nog niet zo lang geleden leefden we met de belofte van steeds meer vrije tijd. De werkweek zou alleen nog maar korten, de tijd voor persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie zou toenemen. We leefden in het perspectief van een toekomstige ‘vrije tijdsmaatschappij’ met drastisch andere sociale verhoudingen: machines zouden in stijgende mate de arbeid overnemen en de welvaartstaat zou iedereen gelijke rechten garanderen.
Die vrijetijdsmaatschappij is er niet gekomen. Machines namen inderdaad het werk over, maar dat leidde niet tot meer vrijheid of meer vrije tijd, integendeel. Wie werkt, krijgt ingeprent dat het langer, harder en goedkoper moet. Wie niet werkt, ervaart groeiende druk om een quasi onvindbare baan te zoeken. Vrije tijd fungeert als zuur verdiende consumptietijd of als een herkansing om de eigen inzetbaarheid op de arbeidsmarkt te vergroten. Persoonlijke ontwikkeling en maatschappelijke participatie staan onder druk.
Welke invulling geven we vandaag nog aan vrije tijd en welke rol kan vrije tijd vandaag nog spelen voor ons welzijn? Welke rol speelt vrije tijd voor de ontwikkeling en emancipatie van kinderen en jongeren in een maatschappelijk kwetsbare situatie? In welke mate speelt het georganiseerde ‘vrijetijdsaanbod’ zoals sport- en cultuuractiviteiten een rol in hun leven? Hoe reageert de bredere maatschappij op hun ‘niet-formele’ vrijetijdsbeleving zoals rondhangen, streetsport, hiphop, …? Welke rol nemen jeugdwerkers op in een veranderende vrijetijdscontext? En wat betekent dat voor de interactie tussen jeugdwerkers en jongeren? Ook het jeugdwerk staat onder druk om te werken aan activering. Hoe gaan werkingen om met trajectbegeleiding, beleidsparticipatie of competentieontwikkeling?
Een eerste deel brengt ons eerder theoretische discussies over vrije tijd en het belang ervan voor jongeren en jeugd(welzijns)werk. Het duidt de spanningen rond de tweedeling tussen vrije en onvrije tijd, spanningen waarmee het jeugd(welzijns)werk vandaag worstelt. Het tweede deel beschrijft die strijd meer in detail: de moeilijke evenwichtsoefeningen waarmee jeugdwelzijnswerkers zich op het terrein geconfronteerd zien. Het derde deel richt onze blik op de toekomst. Welke uitdagingen komen er op ons af? Met welke kwesties zal het jeugdwerk worden geconfronteerd in 2020 en verder? Als uitsmijter reflecteren we over de rol van de opleidingen Sociaal Werk als toeleverancier van jeugdwerkers en jeugdwelzijnswerkers.
Voorwoord – Bruno Vanobbergen
Inleiding – Maarten Loopmans, Robert Crivit en Carmen Mathijssen
Deel 1: Vrije tijd bevrijd(t)?
- De strijd om de (vrije) tijd – Eric Corijn, Robert Crivit, Maarten Loopmans en Carmen Mathijssen
- Sport en maatschappelijk kwetsbare jongeren in Vlaanderen. Een kijk op het beleid – Marc Theeboom en Rein Haudenhuyse
- We make the road by walking: Een leefwereldonderzoek naar de betekenis van vrije tijd voor kinderen in armoede – Griet Roets, Dries Cardoen, Rudi Roose en Maria Bouverne-De Bie
- Wat heb je vandaag op straat geleerd? Zeg het eens kleine man. Jeugdwelzijnswerk inschakelen om competenties te verwerven? – Jan Naert
- Hup, uit uw hangmat! Over participatie en actieve jongeren – Koen De Stoop, Pascal Debruyne en Bart Van Bouchaute
Deel 2: De dagelijkse worsteling
- Youth is wasted on the young – Bie Vancraeynest
- Sport en jeugdwelzijnswerk: Welk spel zijn we aan het spelen? – Rein Haudenhuyse, Hafidha Benettoumi en Abdelhafid Al Hauari
- Aan de praat met de minister: Jongeren in armoede experimenteren met beleidsbeïnvloeding – Carolien Patyn en Jan Deduytsche
- De politie, uw vriend – Sanny Goethals en Katrien Janssen
- Girl power. De versterkende en veranderende kracht van de meisjeswerking – Mieke Nolf
- ‘Jonge ouders in armoede’: Een samenspel tussen vrije tijd en welzijn – Sofie Devocht, Lene Keersmaekers en Nina Henkens
- “Ik wist wat ik moest doen maar ik wist niet of het mocht.” Normatieve professionalisering in het jeugdwerk – Mieke Nolf
- Trajectbegeleiding in het jeugdwelzijnswerk. Tien jaar écht vraaggestuurd werken – Jan Naert
- Instuif naar een job: De Jobclub van vzw ROJM – Hellen Larbi en Sahd Jaballah
- Hiphop en jongeren: Meer dan ho’s en blingbling – Said Boumazoughe
Deel 3: Een uitdagende toekomst
- Waar staat de jeugd in 2020? De nood aan ‘pedagogische plekken’ – Jan Masschelein
- Zorgen voor kinderen … of toch niet? Kinderarmoede door de bril van de Europese Unie – Francine Mestrum
- Als kinderen onze steden kleuren … Superdiversiteit, demografische veranderingen en maatschappelijke kwetsbaarheid – Dirk Geldof
- Jeugdwelzijnswerk in de nieuwe lokale bestuurslogica: netwerken! Een gesprek met Filip De Rynck – Robert Crivit
- Dilemma’s en uitdagingen van modern jongerenwerk in Nederland – Jaap Noorda
- Uitleiding – Hans Grymonprez en Denoix Kerger
